نقض رای دادگاه بدوی
تمامی اختلافاتی که برای حل و فصل به دستگاه های قضایی وارد می شوند، ابتدائا در دادگاه های بدوی( دادگاه هایی که در اولین مرحله پرونده به آنها ارجاع شده و منجر به صدور حکم می شود، دادگاه بدوی نام دارند.) مورد بررسی و قضاوت قرار می گیرند. در انتهای فرآیند دادرسی، قاضی دادگاه براساس مستندات و مدارک ارائه شده توسط طرفین دعوا رای صادر کرده و سرنوشت دعوا را مشخص می نماید. ولیکن ممکن است در مواردی عدالت لازم با صدور رای از دادگاه بدوی اجرا نگردد و دلایلی مبنی بر وجود ایراد و اشتباهاتی در حکم قاضی وجود داشته باشد که ضرورت تغییر در رای صادر شده را نمایان کند و یا در مواردی نادر مدارک و مستندات جدیدی که موجب تغییر در حکم دادگاه می شوند، پس از صدور رای دادگاه بدوی به دست آیند.
در مواردی که اشتباه موجود در حکم دادگاه صرفا سهو قلم و یا اشتباهی جزئی در اعداد و ارقام باشد، این رای نیازی به نقض نداشته و توسط قاضی صادرکننده اصلاح می گردد، در مقابل چنانچه اعتراض مربوط به امری در ماهیت رای بوده و نیاز به تغییر ساختاری داشته باشد؛ در اینجاست که قانون گذار راه هایی برای شکایت از رای صادره را در قوانین پیش بینی نموده و در اختیار صاحبان حق یا طرفین دعاوی قرار داده است. به عبارت بهتر هرگاه محکوم علیه( شخصی که حکم دادگاه بر علیه او صادر شده باشد.) نسبت به حکم بدوی اعتراض داشته باشد، باید از طرق تعیین شده در قوانین اعتراض خود را اعلام نماید.
علیرغم وجود امکان شکایت از رای دادگاه بدوی، این امکان به صورت مطلق نبوده و تنها پرونده هایی با موضوعات خاص در مدت زمانی محدود و معین و همینطور با دلایلی مشخص که در قوانین ذکر شده است، از دادرسی دو مرحله ای (چنانچه رسیدگی پرونده در دادگاه براساس مقررات در دو مرحله ی بدوی و تجدیدنظر مقدور باشد، دادرسی دو مرحله ای خواهد داشت.) برخوردار خواهند بود. اطلاع از این شرایط و محدودیت های معین شده در قوانین لازمه ی اعتراض به رای دادگاه بدوی است و حضور وکیل متخصص و آگاه و یا مشاوره با متخصصان حقوقی بسیار راهگشا خواهد بود.